حجم عظیم آب رها شده از دو سد کرخه و دز و سیلاب هایی که در پی آنها راه می افتد چنان است که فرصت توقف و اندیشه کردن را از مسئولان می گیرد.
برای دست یافتن به تصویر روشن از آخرین وضعیت استان و بویژه حال و روز خانواده های ایثارگر خوزستان نگاهی به سیر حوادث سیل میافکنیم. در مقایسه با آنچه در لرستان دیدیم یا حوادث سیل که قبلاً در نقاط مختلف تجربه کرده بودیم سیل خوزستان ویژگی های خاصی دارد.
سیل خوزستان با وقایعی که در لرستان شاهدش بودیم تفاوتهای چشمگیر دارد. اتفاقاً این بحث مهم در تصمیمگیری و مدیریت بحران دستگاهها نیز مطرح هست تا اولویت ها و تخصص منابع را براساس آن تعیین کنند و سازماندهی نیروهای امدادی نیز براساس همین شناخت از ماهیت حادثه انجام می گیرد.
طبق این دسته بندی، در منطقه لرستان بخاطر کوهستانی بودن اقلیم آن، سیل یکباره سرازیر شد و متأسفانه تلفات جانی هم برجای گذاشت و شمار قابل توجهی از هموطنان مان جان خویش را از دست دادند یا مصدوم شدند
اما سیل خوزستان سیر تدریجی دارد و به مرور سطح آب بالا آمد. در همین پیشروی تدریجی، سیل و سیلاب خسارتهای سنگین تر از دیگر نقاط بر پیکر خوزستان وارد کرد در این مسیر متأسفانه اکثر روستاها را از دست داده ایم . شما تصور کنید در بسیاری از روستاها سطح آب تا یک متر بالا رفته است و پیداست که سیلابی در این سطح نمی گذارد هیچ خانه روستایی جان سالم بدر ببرد، به این جهت اندک منازلی هم که در مناطق روستایی باقی مانده است هنوز در معرض خطر است و به دلیل رخنه شدید آب قابل سکونت نیست .علاوه بر مزارع، احشام و دامداری هموطنان روستایی نیز از بین رفته است.
اگر شما خبرهایی در زمینه فوت برخی از همشهریان شنیده اید اغلب مربوط به مواردی است که در اثر بی احتیاطی در مسیر رودخانه قرار گرفته اند و نهایت به از دست رفتن جان آنها منجر شده است.
بسیاری از مردم این سوال را دارند که وضعیت اهواز به عنوان قلب و شاهراه استان چگونه است ما خبرهای ضد و نقیضی در خصوص رخنه آب به خیابان های شهر شنیدیم واقعیت اوضاع به چه صورت است؟
اهواز به عنوان یک کلان شهر از معرض خطر دور نیست و جریانات سیلابی که در جهت های مختلف به راه افتاده است به این شهر هم نزدیک شده اند. اولین آسیبی که خود اهواز از این سیل متحمل شد، مسدود شدن برخی از جاده ها و مسیرهای مواصلاتی آن با شهرهای دیگر بود. این اختلال هنوز هم ادامه دارد یعنی با هر موج بارشی جدید، راهها و جاده ها اولین نقاطی هستند که آسیب میبینند. این کار روند امداد رسانی را هم دچار مشکل می کند. بالاخره مرکزیت هدایت کمک ها و نیروهای امدادی در اهواز مستقر میشود. در حال حاضر نیز مرکز خوزستان در محاصره آب است و تردد و حمل و نقل از اهواز به سمت شهرهای دیگر مثل خرمشهر، اندیمشک یا ... با موانعی همراه است.
یکی از بحث هایی که مخاطبان ما دنبال می کنند وضعیت ایثارگران عزیز استان در سیل اخیر است.
میزان خسارت به شدت بالاست تا حدی که ۷۰ درصد شهرستان ها زیر آب رفته و قریب به اتفاق روستا ها تخلیه شده است اما برآورد دقیق خسارت در خوزستان در مقایسه با لرستان یک دشواری دارد و آن این که پیشروی سیلاب و بحران آبگرفتگی هنوز ادامه دارد مثلاً در سیل لرستان الان مشخص هست که پل دختر یا معمولان چند درصد تخریب دارند اما در خوزستان همه چیز در محاصره آب هست و برای بدست آوردن آمار دقیق باید تکلیف آب و سیلاب مشخص شود.
حال باید دید برای امداد رسانی به عزیزان ایثارگر چه تدارکی دیده شده است؟
یک مقام بیناد شهید استان می گوید: در این مورد، نه تنها کار ما به عنوان نماینده بنیاد شهید بلکه همه دستگاههای امداد رسان با نوعی پیچیدگی و دشواری همراه شده است. به این دلیل که اکثر خانواده ها در کمپ ها اسکان گرفتند و پراکنده شدند و با این حجم از جابجایی و پراکندگی، یافتن نشانی و هویت آنها قدری زمان می برد. در عین حال ما از روز اول تلاش خود را طبق مسئولیت سازمانی که مقابل عزیزان ایثارگر داریم شروع کردیم و همچنان از کمپی به کمپ دیگر در پی یافتن و دسترسی به این عزیزان هستیم.
برای تمامی شهرستان ها بخشنامه ای ارسال شده مبنی بر این که واحدهای مختلف اسباب و لوازم امنیت و آسایش خانواده های ایثارگرمان را فراهم کنند.
آن گونه که حسن مرادیان مسئول روابط عمومی بنیاد شهید خوزستان میگوید: برای گرفتن بخشی از امکانات مورد نیاز عزیزان و خانواده های ایثاگران باب ارتباط و هماهنگی با نهادهای مختلف امدادی بویژه هلال احمر را باز کردیم تا از این طریق چادر یا امکانات مشابه را در اختیار خانواده های ایثارگر بگذاریم.
با وجود پراکنده شدن خانواده ها مسئولان هر روز به کمپ ها سر میزنند و به طور میدانی از وضعیت خانواده های ایثارگر در نقاط مختلف کسب اطلاع می کنند.
در صحنه خوزستان از نظر عزم و تلاش مردمی، واقعاً شاهد اتفاقات بی نظیر هستیم. شما در نقاط مختلف می بینید اکثر جوانان نوعی دیوار انسانی را تشکیل داده اند و با همان دستان خالی خویش و از طریق گونی شن جلوی رخنه آب از سیل بندها را گرفته اند اما کمک رسانی نهادها و مراکز رسمی نسبت به حجم فاجعه هنوز باید شتاب بگیرد و بیشتر شود.
دلیل عقب بودن میزان کمک های امدادی از سرعت حادثه هم روشن است. همه نهادها و سازمانها در این واقعه غافلگیر شدند و کمترین آمادگی مواجهه با یک بلای طبیعی این چنین را نداشتند.
غیر از تلفات مادی و مالی انتظار می رود واقعه ای ویرانگر در این سطح به لحاظ روحی و روانی تیز تاثیراتی برجای گذارد و به نظر می آید دستگاههای مختلف از جمله بنیاد شهید و امور ایثارگران در این زمینه می توانند امداد رسانی خوبی برای خانواده ها داشته باشند، کاری که باعث ترمیم فضای سنگین فاجعه و نیز عادی سازی شرایط روحی شهروندان شود.
این حادثه برای مردم یک شوک روحی بود . خیلی از مردم آسیب دیده روستایی بودند و مشغول کار دامداری و کشاورزی بودند زحمات یک سال شان از بین رفت. در اصل شوک روانی که به مردم وارد شده خیلی بیشتر از خسارت مالی است.
اما یک ویژگی بارز در رفتار مردم خوزستان، اعتقادات و اراده قوی آنها است، از این منظر بسیاری از افراد آن را نوعی ابتلا و امتحان قلمداد می کنند مسئولان بنیاد در این استان از جمله جناب فرجیان مدیر کل آن در این زمینه تلاش گسترده پیش گرفته است. البته این نکته را بگویم که ما برای بازگرداندن اوضاع منطقه به حالت قبل از فاجعه، باید روند اطلاع رسانی مان را نیز تصحیح کنیم هر چند بخش عمده ای از خبرها و تصاویر با انگیزه اثر گذاری مثبت و جلب مشارکت مردم در امداد رسانی انجام می گیرد اما متاسفانه در بخش هایی از فضای مجازی شاهد مدلی از اطلاع رسانی زیانبار هستیم. تولید و یا دامن زدن به شایعه در این فضا سم مهلک است شایعاتی که
درست می شود دل مردم آسیب دیده را بیشتر می لرزاند مثل شایعه ترک برداشتن سد که حقیقتاً ضربه به روح و روان مردم بود.
